Pracownicze plany kapitałowe są testem odpowiedzialności społecznej polskich pracodawców. Oto firmy dostają instrument do realizacji ważnej misji społecznej – zwiększania kapitału społecznego, bez którego zrównoważony rozwój Polski może być trudny do osiągnięcia.

Wspólna misja: kapitał społeczny

Według założeń zrównoważonego rozwoju Polski w 2030 roku ma być ona krajem, w którym zaufanie stanie się kluczowym elementem życia społecznego, gospodarczego i kulturowego. Warto więc, myślę, nie tylko spełnić obowiązek wprowadzenia PPK, ale wpisać prowadzenie tego programu w nasze strategie odpowiedzialności społecznej.

Pracownicze plany kapitałowe są systemem, który bazuje właśnie na mechanizmie kapitału społecznego. Opierają się na współpracy pomiędzy państwem, pracodawcami i pracownikami. Rola pracodawcy jest tu, moim zdaniem, bardzo trudna, lecz kluczowa. Zarządy firm analizują koszty i dodatkowe obowiązki związane z prowadzeniem PPK. W UNIQA (dawniej AXA) mamy to już za sobą, program PPK działa u nas od września. Zdecydowaliśmy się na rozpoczęcie go wcześniej, niż wskazał to ustawodawca, bo mocno w niego wierzymy. Nie warto odkładać na później planów na to, jak wypełnić naszą misję społeczną. Tak jak rząd musi zadbać o bezpieczeństwo oszczędności, tak rolą pracodawcy jest wzmocnienie więzi ze swoimi pracownikami poprzez umożliwienie im oszczędzania w PPK oraz takiej edukacji w tym zakresie, żeby pracownicy mogli spełnić swoją, w zasadzie najistotniejszą rolę – systematycznego gromadzenia długoterminowych oszczędności. W procesie wyboru instytucji finansowej, która wdroży i poprowadzi PPK, pracodawca powinien więc uwzględnić nie tylko jej pozycję rynkową czy możliwości odciążenia go od obowiązków, lecz również to, jak wesprze go ona w realizacji tej misji.

Wytłumaczyć sens

Jako przedstawiciel instytucji finansowej wiem, jak trudno jest zmotywować Polaków do systematycznego oszczędzania. Tymczasem trendy demograficzne są niezmienne od lat: coraz dłużej żyjemy i jako społeczeństwo starzejemy się. Według prognozy OECD w 2050 r. na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadnie w Polsce 60 emerytów, podczas gdy jeszcze cztery lata temu było ich 24. Z drugiej strony nikt nie daje gwarancji, ile będą wynosiły nasze emerytury z ZUS za 20 czy 30 lat. Ten sam raport wskazuje, że obecni dwudziestolatkowie mogą otrzymać w przyszłości emeryturę w wysokości jedynie ok. 38% ich pensji. Instytucja finansowa zarządzająca PPK powinna zaoferować taki program edukacyjny dla pracowników, który pomógłby im zrozumieć, dlaczego potrzebują systematycznego odkładania pieniędzy na przyszłość. A potem nie zawieść ich zaufania.

Nie zawieść zaufania

Polski Fundusz Rozwoju, a z nim uczestnicy systemu, są przekonani, że PPK realnie wzmocnią bezpieczeństwo finansowe polskich rodzin i w długim terminie podniosą ich standard życia. Rząd szacuje, że jeśli tylko składki na PPK będą opłacane w minimalnej wysokości 3,5%, całkowity kapitał emerytalny polskich gospodarstw domowych wzrośnie z poziomu 172,6 mld zł na koniec 2016 r. do minimum 339,7 mld zł po 11 latach (w 2027 r.). Pole do konkurencji dla instytucji finansowych, aby osiągać jak najlepsze stopy zwrotu, jest wbrew pozorom dość szerokie, a jednocześnie ustawodawca zadbał o to, aby kluczowe było bezpieczeństwo gromadzonych pieniędzy. Chodzi bowiem o zarządzanie nimi w długim okresie, więc w głównej mierze to stabilne wyniki ostatecznie zbudują zaufanie do PPK i do całego systemu emerytalnego.