Symfonia. Biznes gotowy na zmiany

Obowiązkowy split payment zacznie obowiązywać już 1 listopada

Bogdan Zatorski

Bogdan Zatorski

Kierownik do spraw analiz biznesowych i wymagań prawnych

Długość czytania:

19 sierpnia 2019

W wybranych branżach już od listopada tego roku ma zostać wprowadzona obowiązkowa metoda split payment płatności za faktury, co ma wyeliminować nadużycia w rozliczaniu VAT. Podzielona płatność zastąpi w tej roli obecnie stosowany mechanizm odwrotnego obciążenia w transakcjach krajowych.

Zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług przewidują, że firmy, które dotychczas realizowały sprzedaż  w dostawach krajowych z zastosowaniem mechanizmu odwrotnego obciążenia, będą miały obowiązek zmienić model fakturowania i wystawiać zwykłą fakturę, ale dodatkowo oznaczoną dopiskiem „mechanizm podzielonej płatności”. Wejście w życie znowelizowanej ustawy w praktyce wyeliminuje praktykę odwrotnego obciążenia w transakcjach krajowych. Jakie są najważniejsze zmiany związane z tą nowelizacją ustawy o VAT?

Wprowadzenie obowiązku  stosowania split payment w obrocie niektórymi towarami i usługami

Zmiana w przepisach dotyczy firm realizujących obecnie dostawy towarów i usług wymienione w załącznikach 11, 13 i 14 do ustawy o VAT. Dodatkowo jednak ustawodawca wprowadza kolejny załącznik (15), zawierający katalog towarów i usług, których nabycie powoduje obowiązkowe zastosowanie split payment przy regulowaniu płatności za fakturę zakupu gdy znajdzie się na niej towar z załącznika. Zmiana dotknie sprzedawców i nabywców, czyli firmy obracające 150 towarami lub świadczących wskazane usługi, w tym węglem kamiennym i brunatnym, produktami węglowymi, częściami i akcesoriami do pojazdów silnikowych, a także maszynami i urządzeniami elektrycznymi oraz akcesoriami do nich.

Ustalenie limitu kwotowego, od którego split payment jest obowiązkowy

Obligatoryjny split payment ma dotyczyć wyłącznie transakcji B2B. Nowelizacja wprowadzi obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności dla faktur o wartości przekraczającej 15 tys. złotych, niezależnie od tego, czy będą one płacone jednym czy większą liczbą przelewów. Faktury o wartości mniejszej niż 15 tys. zł nie będą objęte obowiązkowym split payment. W odniesieniu do nich decyzja nabywcy o tym czy zastosować ten model płatności, podobnie jak obecnie będzie w pełni dobrowolna.

Konieczne zmiany w oznaczeniach na fakturze

W związku z wprowadzeniem nowych przepisów, sprzedawca towarów objętych obowiązkowym split payment pod rygorem sankcji będzie zobowiązany umieszczać na fakturach sprzedaży adnotację „mechanizm podzielonej płatności”. Dotyczy to faktur o wartości od 15 tys. zł. Co więcej, ustawa wprowadzi zapis obligujący strony transakcji do jej rozliczenia w modelu split payment. Zapis w art. 108a, pkt.1b ma wyeliminować ewentualne praktyki kontrahentów mające na celu ominięcie mechanizmu podzielonej płatności, np. poprzez zawieranie stosownych zapisów w umowach handlowych. Z punktu widzenia fiskusa wszelkie tego typu działania jako sprzeczne z ustawą będą sankcjonowane.

Kary i sankcje za uchybienia oraz odpowiedzialność solidarna

Nowelizacja wprowadzi szereg kar i sankcji za uchybienia związane z rozliczeniami w ramach obligatoryjnego split payment. Zgodnie z projektem wejdą one w życie od początku 2020 r. Pierwszą z nich będzie kara za niezastosowanie płatności w modelu split payment mimo obowiązku ustawowego: po pierwsze niemożność zaliczenia poniesionego wydatku do kosztów podatkowych nabywcy, po drugie – dodatkowa sankcja o wartości 30% VAT wykazanego na fakturze (pierwotnie rząd forsował 100%, ale złagodził stanowisko na etapie konsultacji publicznych). Ponadto dokonującemu płatności grozić będzie odpowiedzialność karnoskarbowa w postaci grzywny do 720 stawek dziennych.

Split payment - Kompedium wiedzy

Drugim typem kar są kary za brak stosownych oznaczeń na fakturze sprzedawcy (oznaczenie „mechanizm podzielonej płatności”) – sankcja w kwocie 30% wartości VAT wykazanej na fakturze oraz grzywna do równowartości 180 stawek dziennych dla wystawcy faktury. Sprzedawca będzie mógł uniknąć odpowiedzialności jedynie, gdy w inny sposób poinformuje nabywcę o konieczności rozliczenia transakcji w modelu split payment, następnie skoryguje fakturę dodając do niej stosowny zapis, a nabywca rzeczywiście dokona podzielonej płatności. Kary związane z brakiem adnotacji na fakturze dotyczą wyłącznie sprzedawcy. Brak adnotacji daje nabywcy możliwość dokonania płatności faktury z pominięciem split payment – taka sytuacja nie narazi go na sankcję, co oznacza, że wydatek udokumentowany tą fakturą będzie mógł być skutecznie zaliczony do kosztów podatkowych.

Trzecim rodzajem sankcji jest wprowadzenie zasady solidarnej odpowiedzialności sprzedawcy i nabywcy w rozliczeniach VAT (dotyczy „towarów wrażliwych” wskazanych w załącznikach ustawy). Uwaga: zasada ta ma obowiązywać również dla transakcji o wartości mniejszej niż 15 tys. zł! W praktyce oznacza to tyle, że jeśli po stronie sprzedawcy „towarów wrażliwych” powstaną zaległości w VAT z tytułu zrealizowanych transakcji, odpowiedzialność za te zaległości solidarnie ponosić będzie również nabywca. To z kolei oznacza, że dla uniknięcia ryzyka, od 2020 r. nabywcom będzie bardziej opłacało się dobrowolnie rozliczać w modelu split payment, nawet w przypadku transakcji nieprzekraczających 15 tys. zł.

Rachunek do rozliczeń VAT będzie bardziej „wszechstronny”

Wraz z wejściem w życie nowelizacji, przedsiębiorcy będą mogli wykorzystywać środki zgromadzone na rachunkach rozliczeniowych VAT również do opłacania innych danin na rzecz państwa tj. składek ZUS, podatku dochodowego, cła i akcyzy. To nowość w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów, które pozwalają z takiego rachunku jedynie regulować VAT. Zmianę tę należy ocenić bardzo pozytywnie, ponieważ dotychczasowy mechanizm działania split payment, który uniemożliwia wykorzystanie środków VAT do innych celów, może w istotny sposób ograniczać płynność finansową przedsiębiorców. Możliwość „odmrożenia” gromadzonych na kontrolowanym przez fiskus rachunku niewątpliwie będzie odczuwalną ulgą dla wielu firm. Ale każdy kij ma dwa końce – wprowadzenie tej zmiany spowoduje, że skarbówka będzie miała prawo dokonywać egzekucji z rachunków VAT nie tylko w zakresie VAT, ale także w PIT, CIT, ZUS, cłach czy akcyzie.

Obowiązek obejmie podmioty zagraniczne zobowiązane do stosowania mechanizmu split payment

Nowe przepisy obejmą podmioty, które nie mają siedziby na terenie Polski, ale są zobowiązane do stosowania mechanizmu podzielonej płatności na terenie kraju. W praktyce oznacza to, że firmy te będą musiały obsługiwać płatności w oparciu o polskie przepisy Prawa Bankowego, oraz że ich rozliczenia będą się odbywały z udziałem prowadzonych w Polsce rachunków rozliczeniowych i rachunków VAT.

Wszystkie powyższe zmiany mają na celu dalej ograniczać lukę VAT, która choć w ostatnim okresie zmniejszyła się do ok. 12%, nadal powoduje, że do budżetu państwa w ciągu roku wpływa mniej o 25 miliardów złotych.

Na niezbędne zmiany w oprogramowaniu pozostało bardzo mało czasu

Wejście w życie planowanych przepisów silnie wpłynie na modele fakturowania stosowane obecnie w tych branżach, gdzie obraca się towarami wrażliwymi. Stosowane aktualnie faktorowanie w modelu odwrotnego obciążenia będzie trzeba będzie zamienić na fakturowanie ze stawką właściwą dla danego towaru, ale za to z dopiskiem „mechanizm podzielonej płatności”. Należy podkreślić, że zmieszczenie dopisku będzie zasadne wyłącznie dla towarów z projektowanego załącznika nr. 15. Nie można pójść na skróty oznaczając tak wszystkie wystawiane faktury, a jedynie te dotyczące towarów wrażliwych i gdzie wartość do zapłaty przekroczy 15 tys. PLN.

Kluczowym zadaniem dla sprzedawców jest obecnie ustalenie czy realizują dostawy towarów i usług wykazane w załączniku 15. Jeżeli tak to niezwłocznie muszą rozpocząć przygotowania do zmiany procedur fakturowania klientów. Obecnie nowelizacja ustawy przekazana została prezydentowi do podpisu. Zmienione przepisy mają wejść w życie 1 listopada 2019 r.

Przeglądaj tematy tego artykułu:

0 komentarzy

Wyślij komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Rekomendowany kolejny artykuł:

Więcej na ten temat:

Powiązane kategorie

Planowanie
długoterminowe

Planowanie
globalne

Procesy
biznesowe

Zgodność
z prawem

Słownik Symfonii

Prowadzenie firmy może być pełne wyzwań, a jednym z nich jest fachowy żargon, który trzeba rozumieć. Nasz słownik wyjaśnia pojęcia w prostych słowach – od A do Z.
Wyświetl słownik