Symfonia. Biznes gotowy na zmiany

Jak wdrożyć system ERP?

Inne tematy:

Szukaj informacji

Definicja

Spółki prawa handlowego (spółki handlowe)

Czym są spółki prawa handlowego?

W Polsce przedsiębiorstwo można powoływać do istnienia i prowadzić na różnych zasadach ujętych w przepisach prawa. Osoby zakładające biznes mają naprawdę szeroki wybór co do formy prowadzenia firmy – od jednoosobowej działalności prowadzonej przez osobę fizyczną, po liczne formy spółek, w prowadzenie których zaangażowane są dwie lub więcej osoby (na marginesie: wyjątkiem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, którą zgodnie z przepisami może założyć i prowadzić jedna osoba, jest to jednak rzadko stosowana formuła; najczęściej spółki z o.o. mają co najmniej dwóch lub więcej założycieli i wspólników).

Należy podkreślić, że pośród licznych dostępnych form prowadzenia działalności, spółki dzielimy na dwie odrębne kategorie zależne od tego, jakie przepisy się do nich odnoszą:

  • spółki cywilne, których działanie jest unormowane przepisami Kodeksu cywilnego, a dokładniej prawem zobowiązań ujętym w artykułach 860 – 875 kodeksu,
  • spółki prawa handlowego (używa się też określenia spółki handlowe), których działalność zgodnie z nazwą jest regulowana przepisami Kodeksu spółek handlowych z 15 września 2000 r.

Grono spółek handlowych tworzy sześć rodzajów podmiotów, z których dwa należą do grupy spółek kapitałowych (spółki akcyjne oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością), a cztery do spółek osobowychspółki jawnespółki partnerskiespółki komandytowe i spółki komandytowo-akcyjne.

Najważniejsza różnica między spółką cywilną a handlową polega na tym, że spółka cywilna nie ma ani osobowości prawnej, ani nie jest też jednostką organizacyjną posiadającą podmiotowość prawną. Spółka taka nie jest firmą, która może podejmować określone czynności, np. pozywać czy być pozywaną, zaciągać zobowiązania itp. Podmiotowość tę zachowują jej wspólnicy-założyciele, którzy prowadzą przedsiębiorstwo. Nie wpisuje się też takiej spółki do rejestru przedsiębiorstw w KRS, natomiast podlega ona wpisowi do CEiDG. Jak już wspomniano wyżej, zasady współpracy w spółce cywilnej reguluje umowa cywilna między wspólnikami, a jej działanie Kodeks cywilny.

Współpraca, a właściwie wspólny cel założycieli, to podstawa spółki

O powstawaniu spółki mówimy, gdy co najmniej dwa podmioty – osoby lub firmy – zawiązują między sobą współpracę do realizacji wspólnie określonych celów. Oczywiście najczęściej są to cele gospodarcze, natomiast przy formowaniu spółki nie jest wymogiem koncentracja na czynnikach ściśle ekonomicznych.

Współpraca jako jeden z filarów rozwoju i zarazem fundament przedsiębiorczości sięga czasów starożytnych, gdy utrwalały się szlaki kupieckie, faktorie, związki handlowe i, siłą rzeczy, przepisy, które regulowały kwestie wymiany towarowej między podmiotami działającymi w ówczesnych imperiach. Warto mieć to w pamięci, gdyż obecnie obowiązujące przepisy w dużej mierze wykorzystują praktykę, doświadczenia i zdobycze starożytnych kupców utrwalone w prawie rzymskim, gdzie pojawiają się takie kategorie jak osoba fizyczna, spółka czy osobowość prawna.

Forma spółki powinna być adekwatna do typu działalności i oczekiwań wspólników

Między typami spółek prawa handlowego, a także między ich kategoriami występują zasadnicze różnice, dlatego osoby, które planują utworzenie przedsiębiorstwa, powinny dokładnie rozważyć, jaki rodzaj spółki będzie najlepszy zarówno dla założycieli i właścicieli, jak i dla danego typu działalności gospodarczej. Wybór typu spółki rzutuje na tak zasadnicze kwestie, jak np. odpowiedzialność majątkowa wspólników za zobowiązania finansowe firmy lub też czy spółka będzie miała osobowość prawną.

Choć to daleko idące uproszczenia, poniżej znajdują się najważniejsze różnice między poszczególnymi typami spółek handlowych:

 

Typ spółki: Zakres odpowiedzialności majątkowej wspólników: Czy spółka ma osobowość prawną?
Spółka jawna Solidarna, całym majątkiem Nie
Spółka partnerska Odrębna dla każdego partnera i ograniczona do zakresu wykonywanej działalności Nie
Spółka komandytowa Co najmniej jeden ze wspólników odpowiada bez ograniczeń, co najmniej jeden ze wspólników odpowiada w ograniczonym stopniu Nie
Spółka komandytowo-akcyjna Co najmniej jeden ze wspólników odpowiada bez ograniczeń, co najmniej jeden ze wspólników odpowiada w ograniczonym stopniu Nie
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Wspólnicy odpowiadają tylko do wysokości kapitału włożonego przez siebie do spółki Tak
Spółka akcyjna Brak odpowiedzialności majątkowej akcjonariuszy Tak