Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Jedną z form uproszczonej metody obliczania podatku dochodowego osób fizycznych (księgowości uproszczonej) jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Warto zaznaczyć, że ta forma opodatkowania może mieć zastosowanie nie tylko dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, ale także dla osób nieprowadzących firmy – np. wynajmujących nieruchomości.

W rozliczeniach podatkowych firm na ryczałcie podstawą opodatkowania jest przychód, a nie dochód. Dlatego firma rozliczająca podatek ryczałtem może ograniczyć ewidencję do należytego rejestrowania przychodów. Ewidencja kosztów nie jest konieczna, ponieważ firmowe wydatki nie wpływają na wysokość podatku. Od podstawy opodatkowania, czyli przychodu, podatnik może odliczyć jedynie:

• składki na ubezpieczenie społeczne odprowadzone w okresie obrachunkowym,
• wpłatę na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego podatnika (IKZE),
• straty poniesione w okresach ubiegłych (zgodnie z możliwościami przewidzianymi w przepisach – np. straty poniesione w ramach działalności, która w ubiegłych latach była rozliczana na zasadach ogólnych),
• darowizny,
• wydatki na Internet,
• wydatki na cele rehabilitacyjne.

Wyliczoną kwotę podatku można jeszcze pomniejszyć o wysokość składek zdrowotnych odprowadzonych w okresie obrachunkowym.

Terminy zapłaty podatku dochodowego obliczanego metodą ryczałtu są takie same jak w podatku obliczanym na zasadach ogólnych – zaliczki na podatek za każdy miesiąc należy płacić do 20-ego dnia kolejnego miesiąca. Różnica występuje w rozliczaniu grudnia. Za ten miesiąc podatnik opłacający ryczałt ma odprowadzić daninę w terminie przewidzianym na złożenie rocznego zeznania podatkowego, czyli w okresie między 15 i ostatnim dniem lutego. Zeznanie roczne składa się na deklaracji PIT-28 (lub PIT-28S w przypadku zarządców sukcesyjnych przedsiębiorstw).

Firma na ryczałcie: Zalety i wady

Zaletą opodatkowania firmy ryczałtem jest prostota – daninę oblicza się mnożąc sumę przychodów uzyskanych w danym okresie obrachunkowym przez stawkę ryczałtu. Poza koniecznością ewidencjonowania przychodów podatnik nie ma żadnych obowiązków ewidencyjnych i sprawozdawczych. W niektórych przypadkach nawet ewidencja przychodów nie jest konieczna – np. gdy uzyskuje się tylko przychody z najmu. Inną wielką zaletą ryczałtu są stosunkowo niskie stawki podatku, w zależności od charakteru prowadzonej działalności wynoszą one 2,5%, 3%, 5,5%, 8,5%, 12,5%. Są też jednak dwie stawki relatywnie wysokie: 17% i 20%.

Zasadniczą wadą ryczałtu jest niemożność zmniejszania podstawy opodatkowania o ponoszone przez firmę koszty (związane z pozyskiwaniem przychodów). Ważnym ograniczeniem jest też brak możliwości wspólnego rozliczania dochodów z małżonkiem, a także brak ulgi na dziecko. Ryczałt może być więc nieopłacalny dla przedsiębiorców mających kilkoro dzieci i/lub małżonka uzyskującego stosunkowo niskie dochody (lub małżonka, który w ogóle nie uzyskuje dochodów).

Ryczałt nie dla każdego małego przedsiębiorcy

Z ryczałtu mogą korzystać następujące grupy podatników:

• osobą fizyczne prowadzące działalność gospodarczą,
• spółki cywilne i spółki jawne osób fizycznych,
• przedsiębiorstwa w spadku,
• osoby fizyczne, które, niezależnie od tego czy prowadzą działalność gospodarczą, uzyskują przychody z najmu lub dzierżawy.

Warunkiem jest też kryterium przychodowe – z ryczałtu można korzystać, gdy działalność gospodarcza przynosi w ciągu roku nie więcej niż równowartość 250 tys. euro.

Istnieją także szczegółowe wyłączenia uniemożliwiające zastosowanie ryczałtu (zob. więcej art. 8 ust. 1 Ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym).

Aby skorzystać z opodatkowania ryczałtem, należy złożyć do właściwego urzędu skarbowego oświadczenie o wyborze tej formy opodatkowania – najpóźniej do 20-ego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskano pierwszy przychód. Złożenie oświadczenia nie jest konieczne w przypadku osób uzyskujących przychody z najmu lub dzierżawy.

Stawki podatku zależą od charakteru działalności

Podatnik odprowadza podatek dochodowy w postaci:

• 2% przychodów – ze sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnych upraw lub hodowli, o ile produkty te zostały przetworzone w sposób nieprzemysłowy;
• 3% przychodów – ze sprzedaży m.in. usług handlowych, usług związanych z produkcją zwierzęcą, z działalności gastronomicznej (z wyj. sprzedaży napojów o zawartości alkoholu przekraczającej 1,5%), ze sprzedaży ryb z własnych połowów;
• 5,5% przychodów – ze sprzedaży m.in. robót budowlanych oraz z działalności wytwórczej;
• 8,5% przychodów – z najmu, podnajmu i dzierżawy (do kwoty nieprzekraczającej w ciągu roku 100 tys. zł), a także ze sprzedaży usług wychowania przedszkolnego i z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%;
• 10% przychodów – ze zbycia praw majątkowych lub nieruchomości;
• 12,5% przychodów – pozyskanych z tytułu najmu, podnajmu lub dzierżawy, gdy przychody roczne przekraczają 100 tys. zł;
• 17% przychodów – m.in. ze świadczenia usług: pośrednictwa w sprzedaży pojazdów osobowych i furgonetek, zakwaterowania, zarządzania nieruchomościami, wydawniczych, fotograficznych, parkingowych, reprodukcji komputerowych nośników informacji oraz wynajmu środków transportu bez kierowcy lub załogi;
• 20% przychodów – ze sprzedaży usług wykonywanych w ramach wolnych zawodów. Uwaga: nie każda działalność związana z wykonywaniem wolnego zawodu może być opodatkowana ryczałtem. Co do zasady z ryczałtu nie mogą korzystać wolne zawody nie wskazane w art. 4 ust. 1 pkt 11 Ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Zdarza się, że podatnik uzyskuje przychody z różnych źródeł kwalifikowanych do opodatkowania ryczałtem. W takich sytuacjach można prowadzić szczegółową ewidencję przychodów, aby dla każdego źródła zastosować odpowiednią stawkę. Może też uprościć ewidencję i nie prowadzić rozróżnienia na źródła przychodów. Wówczas należy uśrednić stawkę podatku – w zależności od charakteru wykonywanej działalności należy przyjąć ryczałt na poziomie 8,5%, 17% lub 20%. W każdej z tych opcji uśrednienie działa tak, by budżet państwa nie był na tym stratny.

Poznaj pozostałe formy uproszczonej księgowości:

• Podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów (KPiR)
• Karta podatkowa