Dyrektywa Work-Life Balance: Dążenie do równowagi między pracą a życiem prywatnym 

Prezydent RP podpisał w marcu nowelizację kodeksu pracy związaną m.in. z dyrektywą work-life balance. Ustawę o zmianie ustawy opublikowano w Dzienniku Ustaw 4 kwietnia – przepisy obowiązują od 26 kwietnia 2023 roku. Czego dotyczą nowe przepisy? 

Dyrektywa work-life balance wprowadza szereg zmian mających na celu poprawę równowagi między pracą a życiem prywatnym pracowników. Te nowe przepisy stanowią ważny krok w kierunku bardziej elastycznego i przyjaznego środowiska pracy, które sprzyja zdrowiu i dobrostanowi pracowników. 

 W dzisiejszym społeczeństwie, w którym tempo życia staje się coraz bardziej intensywne, utrzymanie równowagi między pracą a życiem prywatnym stało się priorytetem dla wielu osób. Zrozumienie znaczenia tej równowagi doprowadziło do wprowadzenia różnych inicjatyw i regulacji mających na celu poprawę warunków pracy oraz jakości życia pracowników. Jednym z takich ważnych kroków jest Dyrektywa Work-Life Balance, która stawia na pierwszym miejscu dobro pracowników i zachęca do tworzenia bardziej harmonijnych środowisk pracy.  

Co to jest Dyrektywa Work-Life Balance?  

Dyrektywa Work-Life Balance to inicjatywa legislacyjna Unii Europejskiej, która ma na celu poprawę równowagi między pracą a życiem prywatnym pracowników. Jest to kompleksowy pakiet środków mających na celu zapewnienie większej elastyczności w miejscu pracy, wsparcia dla rodziców i opiekunów oraz promowanie równych szans i równości płci na rynku pracy. 

Ważne aspekty Dyrektywy Work-Life Balance:  

1. a) Prawo do elastycznego czasu pracy: Dyrektywa zapewnia pracownikom prawo do elastycznego czasu pracy, takiego jak skrócone godziny pracy, elastyczne harmonogramy czy praca zdalna. Daje to pracownikom większą kontrolę nad swoim czasem i pozwala dostosować go do swoich potrzeb i obowiązków osobistych.
2. b) Urlopy rodzicielskie: Dyrektywa wprowadza dłuższe i bardziej elastyczne urlopy rodzicielskie. Pracownicy będą mieli prawo do dłuższego płatnego urlopu rodzicielskiego, a także możliwość podziału urlopu między obydwoje rodziców. To umożliwi rodzicom spędzenie więcej czasu z dziećmi w kluczowych okresach ich rozwoju.
3. c) Opieka nad bliskimi: Dyrektywa stawia również na wsparcie dla opiekunów osób zależnych. Pracownicy będą mieć prawo do elastycznego urlopu opiekuńczego w celu zapewnienia opieki swoim bliskim w przypadku choroby, niepełnosprawności lub starszego wieku.

 

Korzyści dla pracowników: Dyrektywa Work-Life Balance przynosi wiele korzyści pracownikom, takich jak: 

• Większa elastyczność w zarządzaniu czasem i harmonogramem pracy. 
• Możliwość pogodzenia obowiązków zawodowych z życiem prywatnym. 
• Poprawa jakości życia i dobrostanu psychicznego. 
• Większe wsparcie dla rodziców i opiekunów w codziennych obowiązkach. 
• Korzyści dla pracodawców: Implementacja Dyrektywy Work-Life Balance może przynieść korzyści także pracodawcom, takie jak: 
• Zwiększenie zaangażowania pracowników i poprawa atmosfery w miejscu pracy. 
• Zwiększenie efektywności i produktywności dzięki lepszemu zrównoważeniu między pracą a życiem prywatnym. 
• Zatrzymanie utalentowanych pracowników i atrakcyjność jako pracodawcy. 

 

Nowe przepisy kodeksu pracy: czego dotyczą?  

Elastyczny czas pracy 

Nowelizacja ustawy dotyczy elastycznego rozkładu czasu pracy, wprowadzając szereg nowych możliwości. Teraz pracownicy będą mogli skorzystać z systemu krótszego tygodnia pracy, ruchomego czasu pracy oraz weekendowego systemu czasu pracy. Dodatkowo, będą mieli możliwość dostosowania rozkładu czasu pracy do swoich indywidualnych potrzeb, na przykład dostosowując go do godzin zajęć szkolnych swojego dziecka. Elastyczny rozkład czasu pracy obejmuje również pracę zdalną lub hybrydową oraz obniżenie wymiaru czasu pracy. 

 

 

Dni wolne z powodu działania siły wyższej 

W przypadku wystąpienia sytuacji pilnych i niespodziewanych, takich jak wypadek lub choroba bliskiej osoby, pracownik będzie mógł skorzystać z 16 godzin lub dwóch dni płatnego urlopu w ciągu roku kalendarzowego. W okresie zwolnienia z powodu działania siły wyższej, pracownik będzie również uprawniony do otrzymywania 50% wynagrodzenia. 

Dodatkowe przerwy w pracy 

Zgodnie z dyrektywą work-life balance, pracownicy zyskają prawo do dodatkowych przerw w ciągu dnia pracy. Jeśli wymiar czasu pracy przekracza 9 godzin, będą mogli skorzystać z drugiej przerwy trwającej co najmniej 15 minut. Jeżeli zaś wymiar czasu pracy przekracza 16 godzin, pracownicy będą mogli skorzystać z trzeciej przerwy o minimalnym czasie trwania 15 minut. 

Prawo do pięciu dni urlopu opiekuńczego 

Zmiany przepisów umożliwią pracownikom ubieganie się o pięć dni bezpłatnego urlopu opiekuńczego na opiekę nad bliską osobą, taką jak małżonek, starsze dziecko, rodzic czy inna osoba zamieszkująca razem z pracownikiem. Wnioskujący pracownik będzie musiał jednak uzasadnić potrzebę uzyskania dnia wolnego, np. z powodu problemów zdrowotnych osoby wymagającej opieki. 

Zmiany w urlopie rodzicielskim 

Dyrektywa wprowadza również zmiany w urlopie rodzicielskim. Zarówno matka, jak i ojciec dziecka będą uprawnieni do dziewięciotygodniowego urlopu rodzicielskiego. Ważne jest, że część tego urlopu nie będzie można przenieść na drugiego z rodziców. Pracujący rodzice będą otrzymywać 70% wynagrodzenia w trakcie trwania urlopu. Ważne jest również, że to, czy matka dziecka pozostaje w ubezpieczeniu w dniu porodu, nie będzie miało wpływu na prawo ojca do skorzystania z urlopu rodzicielskiego. 

Szkolenia wliczane do czasu pracy 

Nowelizacja umożliwia pracownikom, którzy są zatrudnieni u danego pracodawcy przez co najmniej pół roku, złożenie wniosku o zmianę umowy na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o korzystniejsze i bezpieczniejsze warunki zatrudnienia raz w roku. Ponadto, pracownicy zyskują prawo do szkolenia, które nie tylko jest bezpłatne, ale również wliczane do czasu pracy. Ważne jest jednak, że takie szkolenie musi być niezbędne do wykonywania obowiązków na określonym stanowisku i wynikać z zapisów regulaminu firmy, układu zbiorowego lub porozumienia. 

 Podsumowanie:  

Dyrektywa Work-Life Balance to krok we właściwym kierunku w dążeniu do równowagi między pracą a życiem prywatnym. Poprzez wprowadzenie elastycznych rozwiązań dotyczących czasu pracy oraz wsparcie dla rodziców i opiekunów, dyrektywa przynosi korzyści zarówno pracownikom, jak i pracodawcom. Jest to ważny krok w tworzeniu bardziej harmonijnych i przyjaznych miejsc pracy, które sprzyjają rozwojowi zawodowemu i osobistemu jednostek. Pracownicy, którzy mają możliwość zrównoważenia pracy i życia prywatnego, są bardziej zmotywowani, produktywni i zadowoleni, co przekłada się na korzyść całego społeczeństwa.