Jak możesz zachęcić swoją firmę do zmniejszenia ilości odpadów i ochrony środowiska przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów i zwiększeniu zadowolenia klienta? Brzmi jak bajka, ale niewątpliwie jest to możliwe przez połączenie gospodarki o obiegu zamkniętym zarówno w produkcji dyskretnej jak i procesowej.

Gospodarka o obiegu zamkniętym to system, który dąży do eliminacji odpadów i ciągłego korzystania z zasobów. W przeciwieństwie do tradycyjnej gospodarki liniowej, w której wytwarzamy, zużywamy i wyrzucamy towary, w obiegu zamkniętym najważniejsze jest stworzenie koła, w którym minimalizujemy ilość odpadów i zanieczyszczeń przez jak najdłuższe użytkowanie produktów i materiałów oraz znajdowanie sposobów na tworzenie nowych zasobów z tego, czego się pozbywamy.

Świat się zmienia. Ludzie mają większą świadomość swojego wpływu na środowisko. Firmom coraz trudniej jest zyskać dostęp do surowców. Dzięki gospodarce o obiegu zamkniętym wydobywamy z produktów maksymalną wartość, gdy są jeszcze w użyciu, a na koniec danego okresu użytkowania odzyskujemy i odnawiamy produkty i materiały.

Gospodarka o obiegu zamkniętym kładzie duży nacisk na usługi, konserwację i renowację zasobów. Ponieważ jednak zasoby coraz bardziej się kurczą, producenci i dystrybutorzy w gospodarce o obiegu zamkniętym wprowadzają dodatkowe usługi stanowiące wartość dodaną.

Gospodarka o obiegu zamkniętym jest teraz na wyciągnięcie ręki, co zawdzięczamy technologii i czwartej rewolucji przemysłowej (Przemysł 4.0). Przez długi czas pochłanialiśmy zasoby, wytwarzaliśmy produkty i pozbywaliśmy się ich jako śmieci. Teraz, na skutek czwartej rewolucji przemysłowej, możemy dążyć do eliminowania odpadów poprzez stosowanie technologii, takich jak:

Internet przedmiotów (IoT) – za pośrednictwem Internetu przedmiotów można podłączyć opracowywane produkty do chmury, analizując ich wydajność i gromadząc dane o ich użytkowaniu. Można obserwować i analizować produkty na odległość, dbając o zadowolenie klientów przez tworzenie produktów, które są długotrwałe i wytrzymałe, co może ograniczyć ilość odpadów. Poza tym strategie obiegowe, takie jak recycling, mogą stać się bardziej wydajne przez korzystanie z danych.

Robotyka – zwykle to błąd człowieka prowadzi do wad produktu w procesie produkcyjnym. Wykorzystywanie robotów w coraz większej liczbie zastosowań może zwiększyć wydajność, ograniczyć ilość odpadów i przedłużyć okres użytkowania produktu.

Drukowanie w 3D – drukowanie w 3D umożliwia szybką produkcję części zamiennych na żądanie, co może przedłużyć okres użytkowania produktów lub sprzętu.

Dołączanie do gospodarki o obiegu zamkniętym

Udział w gospodarce o obiegu zamkniętym jest rzeczą pozytywną z perspektywy moralnej, ale, co ważniejsze, może wiązać się z większym naciskiem ze strony klientów i organów regulacyjnych, aby firma prowadziła bardziej zrównoważoną działalność, lepszą dla środowiska. Klienci coraz bardziej doceniają firmy wyróżniające się odpowiedzialnością społeczną i szukają z nimi powiązań. Trwałe relacje, które możesz w ten sposób zbudować są niezwykle cenne.

Ponadto, zdaniem Ellen MacArthur Foundation, branża produkcyjna może zaoszczędzić 10-15% procent na bezpośrednich materiałach koniecznych do produkcji. Rozejrzyj się wokół siebie: na czym Twoja firma może zaoszczędzić przez ograniczenie ilości odpadów i wprowadź strategię zgodną z wymogami swojej działalności oraz przepisami prawa, których należy przestrzegać.

Oto kilka inicjatyw, które możesz wziąć pod uwagę:

• Przedłużenie okresu użytkowania produktu poprzez takie działania, jak renowacja i przerabianie czy zmiana swojego modelu biznesowego przez oferowanie produktu jako usługi.
• Ponowne wykorzystywanie własnych zasobów w ramach platformy wspólnego korzystania z zasobów.
• Recykling – dzielenie produktu na części składowe i ponowne wykorzystywanie wszelkich odpowiednich elementów w nowych produktach zamiast surowców.

Jakie ma to znaczenie dla rozwoju Twojego produktu?

Jednym z obszarów, którym warto się przyjrzeć jest znajdowanie sposobów na tworzenie produktów, które są wytrzymałe, łatwe w użytkowaniu lub nadają się do recyklingu, a jednocześnie zachowują rentowność.

Obecnie nie zastanawiamy się, co dzieje się z produktami, gdy klient skończy z nich korzystać – zakładamy, że gdy nie będą już przydatne, zostaną wyrzucone i zastąpione innymi. Prawdopodobnie zaprojektowałeś produkty maksymalnie łatwe do wytworzenia, co nie sprzyja ich demontażowi lub naprawie.

W procesie rozwoju produktu warto wziąć pod uwagę gospodarkę o obiegu zamkniętym. Zamiast skupiać się tylko na funkcjonalności i kosztach, możesz raczej pomyśleć o całym cyklu życia produktu, maksymalizowaniu jego wartości i materiałów.

Przyjrzyj się sprzętom elektronicznym, jak np. smartfony czy laptopy. Producenci dość często proponują klientom odnowiony sprzęt: wystarczy odebrać i naprawić dany model, a potem zainstalować w nim nowe oprogramowanie na potrzeby rynku, który nie potrzebuje lub nie może pozwolić sobie na najnowsze urządzenia klasy premium.

Gospodarka o obiegu zamkniętym może być równie istotna w innych branżach produkcyjnych, takich jak np. sektor meblowy czy motoryzacyjny. Twoim zadaniem jest jednak zastanowić się nad wartością materiałów i energią poświęconą na wytworzenie produktów. Wymaga to zmiany modelu biznesowego, w którym rozwój produktu ma istotne znaczenie.

W gospodarce o obiegu zamkniętym konieczna jest współpraca na przestrzeni łańcucha dostaw. Trzeba opracować takie produkty, które nadają się do ponownego wykorzystania, naprawy i recyklingu,a także posiadać systemy, które zapewnią klientom wsparcie, gdy przyjdzie pora na zmianę. Procesy te obejmą takie działy, jak dział dostawy czy dystrybucji, ale wpłyną też na inne, np. dział sprzedaży i marketingu.

Gospodarka o obiegu zamkniętym w sektorze żywności i napojów

Jeśli pracujesz w branży żywności i napojów, na pewno masz świadomość, że upodobania i zachowania klientów zmieniają się. Na globalne łańcuchy dostaw wpływają zmiany w rolnictwie, np. coraz mniej żyzne gleby, podczas gdy coraz liczniejsza populacja i wymogi regulacyjne zmuszają do wprowadzania zmian w sposobie prowadzenia działalności.

Stosowanie się do zasad rządzących gospodarką o obiegu zamkniętym oznacza, że trzeba przestać marnować żywność, a tym samym chronić wartość zasobów, takich jak surowce, woda czy energia, które są wykorzystywane do jej produkcji.

Można to osiągnąć przez:

Tworzenie lepszych procesów produkcyjnych

Pomyśl, jak można ograniczyć marnotrawienie żywności oraz zoptymalizować procesy produkcyjne przez stosowanie lepszej technologii i zapewnianie szkoleń pracownikom. Możesz także wziąć pod uwagę innowację, kierowanie strat żywności z powrotem na linię produkcyjną lub tworzenie nowych produktów z resztek produktów ubocznych i składników.

Redystrybucja żywności, która nie nadaje się do sprzedaży

W łańcuchu dostaw straty żywności wydają się nieuniknione, ponieważ produkty spożywcze i opakowania można łatwo uszkodzić podczas transportu drogą lądową lub morską oraz przy przekraczaniu granic. Większość z nich nadal jednak nadaje się do spożycia, choć niekoniecznie do sprzedaży. Powinniśmy postarać się znaleźć dla nich alternatywne kanały, np. partnerów lub rynki, którym można je bezpłatnie przekazać, aby przekierować do nich tę nadwyżkę pożywienia.

Wykorzystywanie produktów ubocznych jako karmy dla zwierząt, nawozu i źródła energii

Jeśli nie możesz przekazać nadwyżki pożywienia ludziom lub masz nadwyżkę, która nie jest odpowiednia do spożycia przez człowieka, dobrą alternatywą jest karma dla zwierząt, ponieważ w ten sposób produkt ponownie trafi do łańcucha żywności. Możesz także przerobić odpady spożywcze na nawóz i energię.

Używanie ekologicznych opakowań

Używaj bezpiecznych dla środowiska opakowań – weź pod uwagę np. ekologiczne tworzywa sztuczne z recyklingu lub opakowania transportowe i produktu nadające się do ponownego wykorzystania.

Przypuszczalnie Twoja działalność dopiero zapoznaje się z tym, co ma do zaoferowania gospodarka o obiegu zamkniętym. Zastanów się, jakie szanse biznesowe otwierają się dla Ciebie, gdy zrobisz coś dla świata. Obecnie technologia jest gotowa pomóc Ci zmienić Twój model biznesowy, więc naprawdę szkoda byłoby to zlekceważyć.